Oranjerieën en serres zijn niet dezelfde ruimtes, al wordt dat vaak gedacht. In principe zijn het allebei 'plantenkamers', waarin de groenminnende mens zich kan terugtrekken en onthaasten. Het zijn echter niet dezelfde soort plantenkamer; er is wel degelijk verschil. Dat is historisch zo gegroeid en heeft vooral betrekking op de manier waarop de ruimte tot het huis behoort. Daarom is het verstandig het verschil in de gaten te houden als je een tuinkamer wilt bouwen.

Oranjerieën in het verleden

De geschiedenis van de oranjerie ('orangerie' is Frans) gaat ver terug. Tegen het einde van de 16de verschijnt hij voor het eerst in Noord-Europa. De bedoeling was om exotische planten, en dan met name citrusboompjes, te beschermen tegen de harde Europese winter. Deze planten waren afkomstig uit Zuid-Europa en overzeese koloniën. Daarmee was de oranjerie de eerste vorm van beschermde plantenteelt.

Omdat de historische oranjerie op grote landgoederen werden gebouwd, was het doorgaans een losstaand gebouw. Er werd een gunstige locatie voor gekozen, zodat men grote raampartijen op het zuiden kon maken. Zo was er een maximaal broeikaseffect.

De oranjerie werd vaak gebruikt als thee- of tuinhuis, wat wil zeggen dat er gasten werden ontvangen. Al moest er soms zo hard worden bijgestookt dat het er niet te harden was.

Serres in het verleden

Serres ontstonden halverwege de 19de eeuw als gevolg van de verstedelijking gedurende deze periode. Mensen wilden natuur in huis halen door middel van planten, maar er was steeds minder plaats om daar aparte ruimtes voor te bouwen. De serre werd één van de oplossingen.

De serre begon zijn bestaan veelal onder de naam 'wintertuin' en was dan ook vooral bedoeld als een overkapt stuk tuin, een echte 'tuinkamer'. Hij maakte daarmee onderdeel uit van het huis en werd daar ook aan vast gebouwd. Er stonden doorgaans heel andere, minder exotische planten in dan in een oranjerie.

Aangebouwde serre in zogeheten Edwardiaanse stijl.

Oranjerieën nu

Tegenwoordig worden de meeste oranjerieën ook aan het huis vast gebouwd. De luxe sfeer is echter gebleven, want een moderne oranjerie is een volwaardige, uit baksteen opgetrokken aanbouw. Er zijn nog steeds grote raampartijen en vaak zit er ook glas in het dak. Het is daarmee een extra gebruiksruimte in huis, waar overigens nog steeds gasten in ontvangen kunnen worden.

De planten in  een moderne oranjerie hoeven trouwens niet meer exotisch te zijn. Je kiest gewoon zelf wat je erin wilt zetten.

Serres nu

De hedendaagse serre is meer een uitbouw van een (woon)kamer dan een op zichzelf staande ruimte. Serres worden opgetrokken uit allerlei materialen, zoals hout en aluminium, waarin de ramen gezet worden.

Terrasoverkappingen tellen soms ook. In Nederland wordt een ruimte een serre genoemd als hij zich tussen huis en tuin in bevind en een glazen plafond heeft. Bij een dicht plafond is er sprake van een veranda.

Inrichtingstip: een schommel in de serre

Oranjerie of serre?